章節 5: chapter 5

kahit ako.. madalas nya kong kinagagalitan.. hindi nya narin ako noon sinasama sa pangingisda..madalas na rin syang di umuuwe ng bahay. kung umuwe man sya. di sya nagtatagal o minsan lasing pa sya.. kaya lage silang nag aaway ni mama.. madalas nga napagbubuhatan nya pa ng kamay si mama.. kahit noong mga panahong nagdadalang tao na si mama kay dhin.. di parin nag bago si papa..nagagawa nya pa dinh saktan si mama kahit buntis pa ito. tiniis ni mama ang lahat ng iyon.. lahat ng panlolokong ginagawa sa kanya ni papa( umiyak) matagal ng may asawa sa iba si papa.. matagal nya nangniloloko si mama kahit hanggang ngayon... ang totoo nga nyan mag dadalawang buwan na syang di umuuwe dito..lahat ng iyon tiniis ni mama.. ayaw nya kase kaming iwan dito at iwan nalang kay papa.. ayaw nya rin na malaman niyo sa maynila ang lahat ng nangyayari sa kanya dito.. kahit na hirap na hirap na sya.. dahil natatakot kase sya na sisihin sya ni lolo sa nagawa nyang kasalanan dahil sa pagsama nya kay papa upang magtanan. lahat ng iyon ay tiniis ni mama.. kaya kahit alam na namin ni dhin ang mga nangyayari ay hinayaan nalang namin si papa katulad ng sabi ni mama.. ang mahalaga raw kase ay sama sama kami.. ilang taon na nagtiis si mama naging tindera sya sa palenke, naglinis ng kuko..lahat ng kaya nyang gawin upang mapagaral at mabuhay kami ginawa nya...awang awa na kami kay mama ng mga panahong iyon..walang gabing di sya umiiyak..hanggang nakilala nya si kuyang guyong. palagi kase akong sinasama ni kuya guyong sa palaisdaan nila at pinapatulong nya ko don para magkapera ako na syang ibibigay ko kay mama. palaging dumadaan si kuya guyong saamin at nagbibigay ng pagkain bagay na pinagtataka ni mama. hanggang sa sinabi na ni guyong ang totoo. aminado naman si kuya guyong na noon pa man ay may gusto na sya kay mama.. ilang beses kong sinabihan si kuya guyong na layuan si mama dahil ayoko namin ng iskanado. hindi lang sa malayo nilang edad kong din dahil kakilala rin ni papa si kuya guyong at kilala si guyong dito sa lugar namin.. ilang beses din syang pinagtabuyan ni mama. ngunit sa tagal ng panahon ay pinatunayan ni kuya guyong kung gaano nya kamahal si mama. kaya kahit tutol kami dhin ay wala na kaming nagawa at hinayaan nalang namin sila.. lalo na nong nakita namin si mama na naging masayang muli , muli syang nagkana sa buhay.. at nagkaroon ng dahilan para ngumiti. kahit kami ni dhin... hindi kami pinabayaan ni kuya guyong at ng mga magulang nya. ang totoo nga nya.. sila ang naging katuwang ni mama sa lahat ng gastusin dito sa bahay.. nakita ko rin kong papaano alagaan ni guyong si mama.. at kung papaano sya naging responsable sa amin.. tita.. alam mo ba..kahit na alam namin hindi tama ang nangyayari.. hindi nalang namin inisip iyon.. ang mahalaga.. ay maging masaya na lamang sila mama at papa kahit sa piling ng iba, dahil kung hindi mo mam makita ang kaligayaham mo sa taong akala mo ay para sayo.. hayaan mo nalang syang lumigaya sa ibang tao.